Ме марий улына: Шымлымаш чылаштым öрыктарен

Шукерте огыл Российысе шанчыеҥ-влак руш калыкын генофондшым рашемдыме шотышто шымлымашым эртареныт. Тидын годым ДНК-анализым кучылтыныт, антропологийым тергеныт, тыгак калык йÿлам таҥастарен онченыт.

Иктешлымаш чыланыштым öрыктарен: ончычсо йÿдвел-эрвел Русьын кумдыкыштыжо илыше руш калык (Москва, Владимир, Вологда, Кострома, Рязань, Тверь, Угарман кундем) ден финн-угор-влак коклаште ойыртем улыжат кок пункт гына. Тыгодымак руш ден Финляндийыште илыше финн-влак коклаште саде ойыртем кумло пунктыш погына. Руш ден татар-шамыч коклаштат ойыртем тынарак. Российыште чын славян-влакше лач Смоленск, Брянск, Курск областьлаште веле улыт. Тыгак белорус ден поляк-влак саде радамыш пурат.

Историй предметым школышто тунемме гоч ме палена: Великое княжество Литовское (Речь Посполитая) моткоч чÿчкыдын Московий дене кучедалын. Чын амалже могай улмаш? Ала Литвалан мланде ситен огыл? Тидын нерген шагалынже шоналтеныт докан. Амалже весе: шкеныштым чын славянлан шотлышо калык илыман кундем-влак 13 курымыштак шкеныштым вес семынрак, европеец семын, кучаш тÿҥалыныт. А варажым нуно финн-угор Московий деч ойырленыт. Чынрак каласаш гын, тудын дене сайын ушненжат огытыл. Лач князь-влак гына кок кундемыштыжат ик тукым гычак лийыныт. Варажым саде родо-тукым кыл нунын коклаштат йомын. Тыге ончысо Киевская Русь ден Владимирская Русь йöршеш ойыртемалтше посна кугыжанышыш савырненыт.

«Шкенжым Российлан негызым пыштыше кугыжаныш манше да утыр вийым налше Московий ончычсо Киевский Русь кумдыкымат шкеж деке ушаш шонен,» - воза Михаил Голденков. Но славян-влак тореш лийыныт да шке кундемыштым арален кодашак тöченыт. Саде авторын шонымыж почеш, Московий да тудын финн-угор калыкше эре агрессор лийын. Теве кузе тудо умбакыже воза. «Смоленск ден Курск ола деч эрвелне чын руш-влак уке улыт. – лудына «Спорное славянское единство» статьяште. - Тушто татаро-монгол-шамычын да финн-угор-влакын тукымышт веле илат. Славян-влак Киевский Русьын чекшым эрвелышкыла вончен огытыл, а шкеныштым руш улам манше Московийысе калык-влак, мöҥгешла, эре касвел чекым вончаш да чын руш-влакым шке кид йымакышт ушаш шонен иленыт».

Автор: Александр Петров, марий историк, философ.