Тÿжем ий ончыч мемнан кугезына-влак кызытсе Великий Новгород кундем гыч Озаҥ вес вел марте кумдыкышто иленыт. Санденак туҥге вел марий-влак варажым булгар-шамыч дене варналташ тÿҥалыныт. Мо оҥайже, рус ден славян-влак мемнан кугезына-шамычым меря маныныт гын, булгар-влак шке коклаштышт сармас манын лÿмденыт.

Нылымше курым мучаште, а лачшымак 360-шо ийлаште, Эрвел Европын степьышкыже сарзе гунн-угор-влак керылт пуреныт. А 370-ше ийыште нуно сармат калыкым ишыкташ тÿҥалыныт. Тидым чытен кертде, саде калык тÿрлö вере шаланаш тÿҥалеш. Нунын кокла гыч ик тÿшкаже, алан-влак, Кавказ курык велыш шылын каят. Молышт Юл эҥер дене кÿшкö, кызытсе мордва, чуваш да марий кундем марте, кÿзат. Тыште финн-угор калык-влак дене вашлийыт. Но, мо оҥайже, сармат ден верысе калык-влак коклаште кугу кредалмаш, векат, лийын огыл. Сандене нуно поро пошкудыла тыныс илыш дене илаш, а варажым эсогыл варналташ тÿҥалыт. Финн-угор калык-влак сармат йылме гыч ятыр шомакым кÿсынленыт. Туге гынат жап эртыме семын сармат-влак мемнан кугезына-влак коклаште шулен йомыныт. Но мордва, чуваш да марий кундемлаште кызыт мартеат иран йылмылан лишыл семын йоҥгалтше эҥер, ял да кундем лÿм-влак аралалт кодыныт.

640-ше ийлаште Аспарух ханын вуйлатыме болгар-влакын ордаштын ик тÿшкаже, хазар-влак деч шылын, Юл эҥер дене кызытсе Озаҥ ола кундемыш толын лектеш. Тиде жапыште тыште сармат ден финн-угор калык-влак пырля варналтын иленыт. А сармат-шамычым болгар-влак ончычат паленыт да сармас манын лÿмденыт. Сандене тыште илыше чыла калык-влакым болгар-влак «сармас», «сармысь» манаш тÿҥалыныт.

Вес гана тыгай теме дене палдарена:
«Марий калык деке «черемис» лÿмдыш йоҥылыш пижын шинчын».

• Ме марий улына: Эртыме корнына лугалтын,
  но ме чыным палышаш улына!

Икымше лаштыкыш пöртылаш>>>