Мер Каҥаш: Оласе школыштат марла яндар мутланаш лиеш! (фото, видео)

Мер Каҥашын еҥже-влак Республикысе туныктымаш да шанче министерствын пашаеҥже дене пырля Марий кундемнан тӱрлӧ районысо школлашке миен коштыч. 2015 ий 7 майыште Йошкар-Оласе 14-ше №-ан гимназийыште лийыч. Тиде вашлиймаш «Марий йылме ден ИКН уроклаште тачысе илышын туныктымо йӧнжым кучылт моштымаш» теме дене эртыш.

Палемдыман, ик ият пеле ончыч Мер Каҥашыште пунчал лектын: республикысе школлаште марий йылмым кузе тунемме йодышым рашемдаш. Тиддеч вара кундемнан кажне районышкыжо миен толмо. Шонымаш почеш, Йошкар-Олаште эше кок-кум школыш лекташ. А 20 май деч вара тӱшка иктешлымаш лиеш. Тыгодым мер толкын шке шинчаж дене ужмо сӱретым радамла да темлымаш сынан посна пунчалым луктеш. Ме кажныже шотыш налшаш улына: марий калык 2010 ийысе перепись почеш 56 тӱжемлан шагалемын!

14-ше №-ан гимназийыш мийымеке, эн ончычак туныктышо Лилия Алексеевна Афанасьеван 9-ше классыште вӱдымö марий йылме урокыштыжо лийна. Йоча-влак «Марий савыктыш-влак» темым эртышт. Нуно шке пӱсö ушышт, чолгалыкышт да марий йылме дене раш, сылнын мутланымышт дене куандарышт. Олаште илат гынат, шочмо йылмыштым сайын палат да марла мутланаш огыт öр!

Туныктышо урокышто марий савыктыш деке шӱмаҥдаш тыршыш. Ӱдыр-рвезе-влак «Марий Эл», «Кугарня», «Ямде лий» газет-влак дене пашам ыштышт. «Ончыко» ден «Кече – Солнышко» журнал-влакымат шергальыч. Марий радио нерген шарналтышт, вет лач радио кече ыле.

Вара гимназийын тунемшыже- влак, марий йылмым туныктышо Раиса Арсентьевна Шабдарован виктарымыж почеш, «Ме шарнена! Ме кугешнена!» сылнымут-сылнысем композицийым ончыктышт. Тунам Кугу Ачамланде сар, Сеҥымаш дене кылдалтше ятыр муро марла йоҥгалте. Теве 5-ше классыште тунемше ӱдыр-влак «Кочамын садерже» (мутшо Людмила Кораблёван, семже Валерий Кульшетовын) муро дене шинчавӱдым ӱштылаш таратышт.

Йоча-влак мурышт, куштышт, марий патыр нерген сценкым ончыктышт, почеламутым лудыч.

Сеҥымаш теме гимназий тоштерыштат шуйныш. Тушто ИКН туныктышо Валентина Сергеевна Михеева «Этот день мы приближали как могли…» тематический экскурсийым эртарыш.

Ты тоштерым 2008 ий гыч погаш тӱҥалыныт. Йоча-влак чот полшеныт. Мом-гына конден огытыл, мом-гына поген огытыл. Тӱҥ шотышто тоштер этнографий сынан. Кызыт сар темылан посна лукым ойыреныт. Тиде сомылыш угыч ӱдыр-рвезе-влак уло кумылын ушненыт. Кочаштын, коваштын, родо-тукымыштын фотографийыштым конденыт. Сӱретымат сӱретленыт, почеламутымат, серышым возеныт, кисетым ыштеныт.

А 11 классыште тунемше Гриша Лебедев ден Миша Апъялиев шкеак блиндажым погеныт.

Оҥай факт-влакат рашемыныт. Теве гимназыйыште 4-ше классыште Совет Ушем Герой Василий Степанович Архиповын уныкаже – Дарья Архипова – тунемеш.

14-ше №-ан гимназийыште 1171 йоча тунемеш. Тудым ынде 18 ий Татьяна Валентиновна Глушкова моштен вуйлата. Шкеже туныктымаш пашаште 42 ий тырша, 37-ше – гимназийыште.

Гимназийыште марий йылмым 1-9 класыште чылан тунемыт. 10-11 класслаште социальный гуманитарный марий йылме уло. Тыгак чыла классыште – ИКН урок.

Тиде тунемме верыште марий йылме да ИКН туныктышо-влак метод отделений уло. Тудым Людмила Николаевна Никитина вуйлата. Тышке марий йылме да ИКН дене вич туныктышо пура.

Тыгак гимназыйыште татар класс уло. Татар ӱдыр-рвезе-влак кызыт нылымше классыште тунемыт.

Гимназийышке Мер Каҥаш вуйвер исполкомын еҥже-влак Виктор Иванов (исполком вуйлатыше), Александр Петров, Эльвира Куклина, республикысе туныктымаш да шанче министерствын вӱдышö специалистше Галина Малинина мийышна. Тыгак районла гыч туныктымаш пöлкан методистышт, Йошкар-Оласе школла гыч марий йылмым туныктышо-влак ушнышт. Методист-влак дене «Марий йылмым туныктымашын кӱкшытшö» теме дене республикысе семинарат эртыш.

Автор: Эльвира Куклина.